Wydając wyrok o sygnaturze akt I CSK 535/13 Sąd Najwyższy wypowiedział się co do stanu faktycznego związanego z ogłoszeniem upadłości pewnej spółki i postępowaniem z tą upadłością związanym. Przed ogłoszeniem upadłości rzeczona spółka przystąpiła do członkowstwa w banku działającym w formie spółdzielni. Po uzyskaniu członkowstwa, spółka zaciągnęła w banku kredyty na znaczną sumę, natomiast w końcu września 2009 r. wypowiedziała ona członkostwo w spółdzielni. Odpowiednie przepisy przewidywały 3 miesięczny okres wypowiedzenia, a więc stawało się ono skuteczne z końcem roku 2009. Miesiąc wcześniej, a więc w listopadzie 2009 r. zarząd spółki zgłosił wniosek o upadłość likwidacyjną, który sąd uwzględnił. Sprawozdanie finansowe i bilans banku zostały natomiast sporządzone w marcu 2010 r., a zgodnie ze statutem, miesiąc po zatwierdzeniu sprawozdania spółka jako były członek spółdzielni mogła domagać się zwrotu wpłat na udziały.
Bank odmówił spółce wypłaty funduszy poniesionych w celu pokrycia wpłat na udziały, zgłaszając potrącenie ich na poczet udzielonych wcześniej spółce kredytów. Syndyk masy upadłości nie zgodził się jednak z takim rozwiązaniem i skierował do sądu pozew. Sąd I instancji oddalił powództwo uznając, iż bank słusznie zgłosił zarzut potrącenia. Zgodnie jednak z rozstrzygnięciem sądu II instancji, bank nie był uprawniony do dokonania tego potrącenia. Opinię tą potwierdził Sąd Najwyższy, oddalając skargę kasacyjną banku. W uzasadnieniu wyroku stwierdzono, iż zgodnie z art. 95 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze, potrącenie nie jest dopuszczalne, jeżeli wierzyciel stał się dłużnikiem upadłego po dniu ogłoszenia upadłości. Tymczasem, w myśl art. 21 ustawy z dnia 16 września 1982 r. Prawo spółdzielcze, członek spółdzielni co do zasady nie może przed ustaniem członkostwa żądać zwrotu wpłat na udziały. Zwrot ten może nastąpić dopiero po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego spółdzielni za rok, w którym członek wystąpił z żądaniem. W przedmiotowej sprawie bank stał się więc dłużnikiem upadłej spółki prawie 5 miesięcy po ogłoszeniu upadłości.
Orzeczenie:
wyrok Sądu Najwyższego, sygnatura akt I CSK 535/13
- Adam Gielnik